Odznaka organizacyjno-pamiątkowa Miecze Hallerowskie z zestawem dokumentów. Określana też jest jako znak pamiątkowy Armii Generała Hallera. Została ustanowiona na II Walnym Zjeździe Związku Hallerczyków, który odbył się w Bydgoszczy w dniach 16-17 lutego 1924 roku, jako odznaka honorowa dla oficerów i szeregowych wszystkich formacji hallerowskich, którzy w wybitny sposób przyczynili się dla sprawy polskiej. Dopiero na podstawie jego uchwały Zarząd Główny Związku Hallerczyków, pod kierownictwem prezesa Józefa Sierocińskiego, opracował regulamin odznaki i powołał jej Kapitułę, na której czele stanął były kapelan Armii Polskiej we Francji ks. Jan Więckowski.
Nadawane początkowo do tej odznaki dyplomy, z nadrukowanym podpisem gen. Józefa Hallera, dotyczyły wyłącznie zasług wojennych z lat 1918-1920. Spowodowało to błędne przeświadczenie, że odznakę, w 1920 roku, ustanowił dowódca Błękitnej Armii. W pierwszym okresie nadawano ją zarówno oficerom, jak i pozostałym żołnierzom Armii Polskiej we Francji i we Włoszech, którzy przesłużyli w niej nie mniej niż rok. Odznakę mogła otrzymać również inna osoba za wykonane prace na rzecz formowania tej armii lub pokrewne zasługi. Wówczas otrzymywała dyplom z tytułem Honoris Causa. Znak Związku Hallerczyków czyli tzw. zbrojna rodzina był także zobowiązaniem jej posiadacza, stojącego w gotowości, do obrony ojczyzny i jej honoru.
W dniu 29 sierpnia 1924 roku. Kapituła Mieczy Hallerowskich upoważniła Zarząd Główny Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce do przedstawiania kandydatów, którzy spełniali warunki do otrzymania tej odznaki. Zapewne, w latach 30. XX w., Związek Hallerczyków poszerzył kryteria zasług, za które można było otrzymać jego znak organizacyjny. Były nimi nie tylko wierna służba ojczynie w czasie wojny, ale także uznanie wytrwałej pracy związkowej oraz pielęgnowanie ducha i tradycji Armii Błękitnej. Nadania dotyczyły nie tylko nowych członków, ale i tych już zrzeszonych. Doprowadziło to do możliwości kolejnego nadania Mieczy Hallerowskich osobie już je posiadającej.
Kolejne nadanie tej odznaki, oznaczano za pomocą posrebrzanej, pięcioramiennej gwiazdki umieszczanej na wstążce. Odznaki nadawano w latach 1924-1939. Nie jest znana całkowita liczba ich nadań. Należy także pamiętać, że w tym czasie odznakę przyznawano także członkom Stowarzyszenia Weteranów Polskich w Ameryce, którego Zarząd Główny, po wybuchu II wojny światowej, przejął prawo nadawania odznaki, i którą wręcza do dziś zasłużonym kombatantom.
Odznaka z nr 11814, w wersji z napisem AMERYKA pod Orłem, dwuczęściowa, tombak srebrzony, emalia, złocenie.
Głównym wykonawcą nadaniowych Mieczy Hallerowskich był Stanisław Zygadlewicz.
Brak łącznika do wstążki i samej wstążki do mocowania odznaki.
Wymiary 40 x 30 mm.
Odznaka z piękną patyną i połyskiem, stan dobry plus – drobniutki ubytek czerwonej emali, niewielkie ryski i pękniecie emalii na Orle oraz uderzenia na mieczu.
Odznaka ta, za sprawą dokumentów z zestawu, jest unikalna, gdyż wiadomo do kogo należała i dodatkowo znamy wizerunek jej właściciela. Zdarza się to wyjątkowo rzadko!
W zestawie znajduje się dyplom nadania oraz legitymacja Związku Hallerczyków chorągwi przemyskiej wystawione na bomb. Antoniego Waisa. Oba dokumenty w dobrym stanie zachowania. W tym ostatnim nie tylko zobaczymy zdjęcie właściciela odznaki, ale także wpis potwierdzający, że omówione tu Miecze Hallerowskie nr 11814 należały do Antoniego Waisa.
Literatura: Z. Kiełb, Polskie i obce znaki zaszczytne żołnierzy 2. Pułku Saperów Kaniowskich, Puławy 2021
