Rzadki cystofor Marka Antoniusza i Oktawiana wybity w wojskowej mennicy przenośnej w Efezie.
Republika Rzymska
Marek Antoniusz i Oktawian (44-30 pne), Cystofor 39 pne, mennica Efez
Awers: głowa Antoniusza w prawo, dookoła wieniec bluszczu
M ANTONIVS IMP COS DESIG ITER ET TERT
Rewers: głowa Oktawii w prawo, na cista mistica, między dwoma splecionymi wężami z wyprostowanymi głowami, po bokach napis III VIR R P C
Waga 10.2 g
Relacje między Markiem Antoniuszem, a Oktawianem były wrogie nawet w najlepszych czasach. Starli się w niecałe dwa lata po zamordowaniu Cezara, po czym utworzyli triumwirat z Lepidusem, woląc go od ogłoszenia konkursu, w którym zwycięzca zabierze wszystko. Oboje byli niezbyt szczęśliwi z takiego układu, czekając w nadziei, że z biegiem czasu któremuś z nich uda się zdobyć przewagę i przejąć władzę absolutną. Jednak bitwa, której uniknęli w 43 roku pne, została odłożona jedynie w czasie, gdyż zmierzyli się pod Akcjum kilkanaście lat później. Ich krótkoterminowa współpraca pozwoliła Antoniuszowi i Oktawianowi wspólnie pokonać Brutusa i Kasjusza pod Filippi w 42 roku pne, po czym zwycięzcy rozeszli się: Antoniusz odszedł na wschód, a Oktawian wrócił na zachód. Po przybyciu do Włoch Oktawian stanął w obliczu dwóch nieoczekiwanych wrogów, żony Antoniusza Fulvii i jego najmłodszego brata Lucjusza Antoniusza, którzy chwycili za broń przeciwko Oktawianowi. Młody triumwir odniósł nad nimi militarne zwycięstwo w wojnie peruzyńskiej, a oboje przeciwnicy zginęli w ciągu kilku miesięcy po jej zakończeniu. Wojna domowa z Antoniuszem wydawała się wówczas być nieuniknioną, ale udało się jej uniknąć, gdy obaj spotkali się w południowych Włoszech i podpisali traktat w Brundisium, na mocy którego podzielili między siebie rzymskie ziemie. Antoniusz zajął wschód, a Oktawian zachód i wspólnie zdecydowali, że Lepidus, trzeci trybik triumwiratu, powinien pozostać ograniczony jedynie do Afryki Północnej. Starając się wzmocnić nową umowę, Antoniusz zawarł niefortunne małżeństwo z jedyną siostrą Oktawiana, Oktawią.
