Prawdziwa rzadkość! Bilet Kościuszkowski wydrukowany na papierze z filigranami ekstremalnie rzadko spotykanej firmy A.D.SCHUT & C.
Cytując za Czesławem Miłczakiem "Banknoty Insurekcji Kościuszkowskiej ze znakami wodnymi (filigranami) firm niderlandzkich: Jan Kool & C. oraz A.D.SCHUT & C. spotyka się niezmiernie rzadko - są to przeważnie banknoty 5-złotowe. Odczytanie tych znaków (inskrypcji) jest utrudnione, ponieważ często znajdują się one na granicy rozcięcia banknotów"
Nie inaczej jest w oferowanym przypadku, gdzie fragmenty napisowe filigranu widoczne są na krawędzi pola banknotu. Oferowany egzemplarz to nominał 50-złotowy i według naszych obserwacji, to właśnie na tym nominale możemy spotkać znak wodny A.D.SCHUT & C., a na 5-złotowym Jan Kool & C.
Oferowany banknot w slabie PMG z oceną PMG 15 NET. Dopisek NET według nas nieuzasadniony, nie widzimy powodów, aby stan zachowania banknotu mógł ulec dalszemu pogorszeniu, stąd według nowej metodologii PMG, dopisek NET nie zostałby przyznany.
Egzemplarz naturalny, dobrze wybarwiony z pięknie zachowaną czerwoną barwą druku. Suche stemple czytelne, przyjemnie wypukłe. Przyznana nota surowa, uszkodzenie górnej krawędzi jest dość często spotykane przy długich biletach Insurekcji Kościuszkowskiej. Nie można wykluczyć, że część biletów została wydarta, zamiast wycięta od części grzbietowej z numerem kontrolnym. Pole banknotu nie wykazuje dużej ilości złamań, a linie złamań nie noszą widocznych wytarć farby. Krawędzie poprawne, jedynie miejscowo nierówne i skaleczone.
Oferowany banknot, to prawdopodobnie pierwszy oferowany egzemplarz z "wyłapanym" niezmiernie rzadkim filigranem A.D.SCHUT & C., ale naturalnie nie można wykluczyć, że w przeszłości takie egzemplarze były notowane, ale nie zostały opisane przez oferowane je domy aukcyjne. Świadomość w środowisku kolekcjonerów polskiego pieniądza papierowego o rzadkich filigranach panuje od dobrych kilku lat, pomimo to nadal nie doczekaliśmy się ich notowań, aż do omawianego egzemplarza. Od dawna zwracamy uwagę na filigrany i według nas, bazując na rozmowach z zaawansowanymi kolekcjonerami biletów Kościuszkowskich znanych w prywatnych zbiorach jest nie więcej niż 5 egzemplarzy, które możemy zlokalizować po prywatnych kolekcjach.
Bilet Kościuszkowski stanowiący przedmiot licytacji docenią przede wszystkich wytrwani kolekcjonerzy z wieloletnim stażem, ale przy ogromnej popularności biletów Kościuszkowskich liczymy, że młodsi stażem kolekcjonerzy również docenią wystąpienie biletu z tak ekstremalnie rzadkim filigranem. Pozycja nietuzinkowa, absolutna rzadkość, której okazja do zakupu może się długo nie powtórzyć.
Źródło zdjęcia "A.D.SCHUT & C" to Cz. Miłczak, Banknoty polskie i wzory, tom I, wyd. 2023, str. 63
Na ziemiach polskich wprowadzenie do obiegu pieniądza papierowego było związane z wydatkami związanymi z wybuchem Insurekcji Kościuszkowskiej. Jego emitentem została Dyrekcja Biletów Skarbowych powołana przez Radę Najwyższą Narodową. Pod względem wartości bilety skarbowe zrównano z monetą. Zobowiązania wobec Skarbu Państwa można było spłacać maksymalnie w 50% w pieniądzu papierowym, a pozostałą część monetami. Warunek ten spowodował jego negatywny odbiór przez społeczeństwo. W przyszłości wykupienie biletów skarbowych miało być sfinansowane z dóbr narodowych. Za fałszowanie pieniędzy papierowych przewidywano karę śmierci oraz konfiskatę całego majątku sprawcy. 29 września 1794 roku w celu wzmocnienia zaufania do biletów skarbowych Rada Najwyższa Narodowa zezwoliła na regulowanie całej kwoty w papierowych groszach i złotych. W związku z niepowodzeniami powstania malało zaufanie społeczne do pieniądza papierowego. Ludność wolała przyjmować w rozliczeniach pieniądz kruszcowy. Zasięg emisji pierwszych polskich pieniędzy papierowych był niewielki – na szeroką skalę zostały wprowadzone jedynie w Warszawie. Po zdobyciu stolicy 6 listopada 1794 roku w rękach ludności pozostały bilety wszystkich nominałów na łączną kwotę 7,8 miliona złotych polskich.
8 czerwca 1794 roku Rada Najwyższa Narodowa uchwaliła powołanie instytucji emisyjnej – Dyrekcji Biletów Skarbowych oraz wprowadzenie biletów skarbowych o nominałach: 5, 10, 25, 50, 100, 500 i 1000 złotych polskich. Bilety skarbowe z datą emisji 8 czerwca 1794 roku są do siebie bardzo podobne. Są to jednostronne druki w formie stojącego prostokąta różniące się jedynie kolorystyką i detalem w ramce. Każdy z nominałów był odręcznie numerowany i podpisywany przez dwóch lub trzech przedstawicieli Dyrekcji Biletów Skarbowych. Dodatkowo na każdym z biletów znajduje się sucha pieczęć Dyrekcji Biletów Skarbowych.
Po wydrukowaniu pieniądze papierowe o jednakowym nominale były ze sobą zszywane w formie oprawionej w płótno „książeczki”. W chwili wprowadzania do obiegu były ręcznie z nich wycinane przez co bilety o jednym nominale różnią się wymiarami oraz kształtem górnej krawędzi. Pozostała w „książeczce” część oraz wpuszczony do obiegu walor mają ten sam numer.
